- شماره: ۴۴
- ویژه‌نامه: آفتاب‌سوختگی – آسیب موقت یا زنگ خطر سرطان پوست؟
عنوان: آفتاب‌سوختگی؛ التهاب خاموشی که پوست را پیر می‌کند! - پزشک معالج: دکتر میثم ضرغامی
آفتاب‌سوختگی یکی از شایع‌ترین آسیب‌های حاد پوستی ناشی از تابش اشعه فرابنفش (UV) است. در حالی‌که اغلب افراد آن را تنها یک قرمزی موقت می‌دانند، تکرار و شدت آفتاب‌سوختگی می‌تواند منجر به پیری زودرس پوست، لک‌های مزمن و افزایش خطر ملانوما شود.
درک مکانیسم آسیب سلولی و روش‌های صحیح پیشگیری و درمان، برای حفظ سلامت و شادابی پوست ضروری است.
۱. مکانیسم آسیب (Pathophysiology)
اشعه UVB عامل اصلی التهاب حاد و قرمزی پوست است، در حالی‌که UVA بیشتر در پیری و تخریب کلاژن نقش دارد. تابش بیش از حد، منجر به آسیب DNA کراتینوسیت‌ها و آزاد شدن سیتوکین‌های التهابی مانند IL-6 و TNF-α می‌شود.
نتیجه: افزایش جریان خون موضعی، درد، قرمزی و در مراحل شدید، تاول و پوسته‌ریزی.
۲. تظاهرات بالینی (Clinical Features)
مرحله حاد (۶–۲۴ ساعت پس از تماس): قرمزی، گرمی، درد و حساسیت به لمس.
- مرحله تاولی: در موارد شدید، وزیکول و ادم.
- مرحله ترمیم: پوسته‌ریزی، خشکی و گاهی هیپرپیگمانتاسیون گذرا.
- در مواجهات مکرر: ایجاد چین‌وچروک زودرس، تلانژکتازی و لکه‌های آفتابی (Solar lentigo).
۳. ارزیابی و شدت (Severity Grading)
| درجه | ویژگی‌ها | درمان معمول |
|---|---|---|
| خفیف | قرمزی و درد بدون تاول | کمپرس سرد، مرطوب‌کننده، ضدالتهاب |
| متوسط | تاول‌های سطحی و ادم | پماد آنتی‌بیوتیک، پانسمان استریل |
| شدید | تاول وسیع، تب، دهیدراسیون | ارزیابی در کلینیک یا بیمارستان، هیدراتاسیون و کنترل درد |
۴. درمان (Treatment)
درمان‌های اولیه:
- قطع فوری تماس با آفتاب و خنک‌سازی پوست (نه یخ مستقیم)
- کمپرس سرد و مرطوب
- نوشیدن مایعات فراوان برای پیشگیری از دهیدراسیون
درمان‌های دارویی:
- کرم‌های مرطوب‌کننده و بازسازی‌کننده سد پوستی: حاوی آلوئه‌ورا، پانتنول، یا سرامید
- کورتیکواستروئیدهای ضعیف موضعی (هیدروکورتیزون ۱٪) برای التهاب خفیف
- مسکن‌ها و NSAIDs (مثل ایبوپروفن) برای درد و التهاب
- در موارد تاولی: پانسمان استریل، بدون ترکاندن تاول‌ها
درمان‌های کلینیکی:
- مزوتراپی آبرسان و ترمیم‌کننده سد پوستی
- کربوکسی‌تراپی و اکسیژن‌تراپی ملایم برای افزایش ترمیم بافتی
- درمان لیزری کم‌توان (LLLT) برای تسریع بازسازی اپیدرم
۵. پیشگیری (Prevention)
- استفاده روزانه از ضدآفتاب SPF 30–۵۰ با محافظت در برابر UVA/UVB
- تمدید هر ۲ تا ۳ ساعت در فضای باز
- پرهیز از آفتاب مستقیم بین ساعت ۱۰ تا ۱۶
- استفاده از کلاه، عینک و لباس نخی روشن
- مصرف آنتی‌اکسیدان‌های خوراکی (ویتامین C، E و پلی‌فنول‌ها) در افراد در معرض آفتاب زیاد
۶. درمان‌های تخصصی در کلینیک ماه‌زر
مزوتراپی پس از آفتاب (Post-sun Repair): جهت ترمیم سد پوستی و کاهش التهاب
کربوکسی‌تراپی ترمیمی: بهبود میکروسیرکولاسیون و بازسازی فیبروبلاست‌ها
فتوتراپی تنظیمی و لیزر ترمیمی: برای کاهش قرمزی و تحریک نوسازی سلولی
روتین ضدالتهاب و آبرسان: شوینده ملایم، کرم Barrier Repair و سرم آنتی‌اکسیدان
یادداشت تخصصی از دکتر میثم ضرغامی
«آفتاب‌سوختگی تنها یک التهاب گذرا نیست؛ زنجیره‌ای از آسیب‌های سلولی را آغاز می‌کند که می‌تواند به پیری زودرس و حتی سرطان پوست منتهی شود.
در کلینیک ماه‌زر، ما با ترکیب درمان‌های ترمیمی و پیشگیرانه، به پوست کمک می‌کنیم تا آرامش و سلامت خود را باز یابد.»
کلینیک ماه زر – جایی برای درمان علمی و مراقبت هوشمندانه
شماره تماس و نوبت‌دهی آنلاین: ۰۲۱۹۱۰۰۲۵۵۵
صفحه اینستاگرام: MahZarClinic